Serigrafi Baskı Nedir

BÖLÜM

Serigrafi Baskı Hakkında En Güncel Bilgi. (2018) Serigrafi baskı nedir, nasıl yapılır ve tarihçesine bir bakalım. Serigrafi baskı konusunda en kapsamlı bilgi.

Serigrafi baskı aslında kısaca elek baskıdır. Yani bir çerçeveye gerilmiş ipek üzerine emisyon dökülür ve ışığa hassas duruma getirilir. Film bu şekilde pozlandırılır. Işık gören yerler boyayı alta sızdırarak baskı gerçekleşir. Genellikle kendinden yapışkanlı stickerlar, kalemler, şişeler, bez, ağıt v.s. üzerine serigrafik baskı yapılır.

Ofset baskı düz baskıdır. Kalıpta poz görmeyen yerler su tutmaz. Su olmayan yerler boyayı tutar ve kauçuğu boyar, kauçuk ise kağıdı boyayarak işlem gerçekleşir. Genelde masaüstü reklamcılık dediğimiz kağıt üzerine baskı işlerinde kullanılır.
Corel’da eğer tek renk bir iş baskıya gönderilecekse hepsi siyaha çevrilir. CMYK K=100. Değil ise tüm renkler yine CMYK yapılır ve filme gönderilirken serigrafikmi ofsetmi olacağı belirtilir.

İpek Baskı – Şablon Baskı – Elek Baskı diye de anılan serigrafi, tekstil sanayiinde, grafik sanatlarda ve baskı resim çalışmalarında yaygın olarak kullanılan bir baskı tekniğidir. Bu teknikte; metal ya da ahşap çerçeveye gerilmiş ipek, plastik veya metal dokumadan oluşan elek şeklindeki kalıp üzerinde baskı yapılacak yerler açık bırakılıp diğer yerler maskeleme, boyama ya da fotomekanik yöntemlerle kapatılır. Sonra bu eleğin içine konulan baskı boyası (mürekkep) , bir sıyırıcı (rakle) ile sıyrılarak açık kalan yerlerden kağıt, cam, kumaş, vb. malzemeler üzerine geçirilir.

Serigrafi Baskı Gereçleri :
Öncelikle elimizde Corel veya benzeri programlarda hazırlanmış bir grafik, tasarım gibi istediğimiz görsel hazırlanmalı. Bu yüzden Grafik sanatlarda, baskı resim çalışmalarında sıkça kullanılan serigrafi tekniği için gerekli olan araç- gereçleri tanımanın, uygulamadaki sorunları en aza indirmek açısından önemi büyüktür.

Gazeler (Elek dokumalar):
Konuşma dilinde genellikle “ipek” olarak isimlendirilen gazeleri üç grupta incelemek mümkündür.

İpek dokuma: Tabii ipeğin en iyi kalitesinden yapılır. Emilsiyonu daha kolay tutar. Esnektir. Çok fazla germe olanağı olduğundan küçük ve orta boy baskılarda sıkça kullanılır.
Sentetik dokuma: Plastik maddeden yapılan bu dokumanın mürekkep geçirgenliği fazladır ve kimyasal maddelere karşı çok dayanıklıdır. Uzun süre kullanılabilir. Emilsiyon kolay temizlenir.
Metal dokuma: Broz ve paslanmaz çelik tellerden dokunur. Esnekliği çok azdır. Çabuk gevşer, kolay bükülür ve kırılır. Trikromi baskıya çok uygundur.

Dokumalardaki iplik kalınlığı ve iplik sayısı mürekkep geçirgenliği açısından önemlidir. İplik sayısı, cm2’ deki ipliği belirtir. İplik kalınlığı ise dokumanın kuvvetini belirler. İnce (Small), Orta kalın (Medium), Kalın (Thick) ve Çok Kalın (Heavy Duty) olmak üzere uluslararası standartlara uygun dört ayrı iplik kalınlığı vardır. Dokuma ipliklerinin kalınlığı arttıkça ilmekler arasındaki açıklık ve boş elek yüzeyi azalır. Genellikle elek dokumalar, baskısı yapılacak işe uygun iplik sayısına göre seçilir. Örneğin, tramlı bir resim için 180- 200’ lükdokuma, ince yazılı bir baskı için 130- 140’ lık bir dokuma, testil üzerine baskı yapılacagında ise 40- 50’ lik bir dokuma seçilmelidir.

Çerçeveler :

Dokumalar, ahşap ya da metal bir çerçeveye gerildikten sonra kullanılabilir. Ahşap çerçeve, nem,sıcaklık ve ipek germelerinde deforme olmasına karşın en çok kullanılan çerçevedir. Hafif ve hazırlanması kolay vede ekonomiktir.

Genellikle çam tahtasından olanlar tercih edilir. Çerçeve kalınlıgı, eleğin büyüklüğüne göre 5×5 cm veya 8×8 cm olabilir. Nem ve ısıdan fazla etkilenmemesi için çerçevenin önceden boyanmasında yarar vardır.

Metal çerçeveler, 40x40x2 mm boyutlarındaki alüminyum ya da galvanizli demir borulardan yapılır. Eğer çerçeve paslanırsa dokuma zarar görür. Metal çerçevelerde dokumanın iyi yapışması için çok düzgün olan yüzeyin pürüzlendirilmesi gerekir.

Rakleler (Sıyırıcılar) :

Boyayı çok fazla emen tekstil türü malzemeler için ucu tamamen yuvarlatılmış rakleler kullanılır..

Rakle, elek üzerindeki boyanın şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye geçmesini sağlayan sıyırıcı dır. Rakleler, değişik profillerde kesilmiş kauçuklardır. Agaç, çam ve çelik olanları da vardır. Kauçuk ve lastik rakleler, tahta veya alüminyum tutuculara takılarak kullanılır.

Baskı yapılacak malzemenin cinsine, şekline, kullanılan mürekkebe,mürekkebin yüzeye yayılma derecesine ve baskı motifinin özelliğine göre rakle seçilmelidir. Kalın bir mürekkep tabakası isteniyorsa köşeleri yuvarlanılmış rakle kullanılmalıdır. Fakat fazla mürekkep, baskı kenarlarını bozabilir. Kağıt, karton ve benzeri malzeme üzerine yazı veya tramlı bir resim basılacaksa köşeleri dik açılı olan rakle tercih edilmelidir.

Serigrafi Baskı Mürekkepleri :

Serigrafi baskılar için her türlü boya kullanılabilir. Önemli olan baskı yapılacak yüzeye ve baskı konusuna uygun boyayı seçmektir. Ayrıca bu boyanın ipek dokusuna ve rakle yapısına uygun kıvamda (incelikte) olması gerekir. Naylon dokumalar, baskı mürekkebindeki asit ve alkalilere karşı dayanıklıdır. İpek dokumalar ise alkalilere karşı hassastır.

İncelticiler, Geciktiriciler, Hızlandırıcılar :

Serigrafi mürekkebinin yapışkanlıgını (viskozitesini) düşürmek için yeteri kadar inceltilmesi gerekir. Bu inceltme, mürekkebin ipek gözeneklerinden kolay geçmesini ve elegin baskı yüzeyinden kolay ayrılmasını saglar. İnceltici tiner her boya serisine göre değişebilir. Terebentin, Boya inceltme de sıkça kullanılan bir maddedir. Selülozik boyanın Selülozik inceltici ile, sentetik boyanın sentetik inceltici ile inceltileceği unutulmamalıdır. (Bu konu çok önemlidir)
Geciktirici tiner, mürekkebin yüzey üzerindeki kuruma süresini geciktirir. Çoğunlukla yaz aylarında kuruma süresini uzatmak için kullanılır.

Hızlandırıcı tiner, boyanın kurumasını hızlandırır. Özellikle beklemeden birkaç renk baskı yapılacaksa, boyaya yeteri kadar hızlandırıcı katılmasında yarar vardır. Bu tiner de genellikle kış aylarındaki baskılarda tercih edilir.

Temizleyiciler :

Baskı sonrası ipekte kalan artık boyalar, boyanın özelliğine uygun temizleyicilerle temizlenir. Temizleme işi, ipegin uzun süre kullanılabilmesi için çok titiz ve aceleye getirilmeden yapılmalıdır. Selülozik boyalar, selülozik tinerle, sentetik ya da yarı sentetik boyalar ise sentetik tiner veya terebentinle temizlenir. Sentetik boyalar için (sağlık yönünden ve ekonomikliği nedeniyle) gazyağı da iyi bir temizleyicidir.

Diğer Gereçler :

Kalıp hazırlarken, baskı yaparken ve baskı sonrasında kullanılan bazı gereçler vardır ki, gelişmiş bir serigrafi atölyesinde bunların bulunması çalışmayı kolaylaştırır Serigrafi tezgahı Makinesi veya masası : Serigrafi makinesi, elek çerçevesinin baglana bildiği, ileri- geri, saga- sola kaydırma ayarlama olanagını üzerinde taşıyan, delikli masa yüzeyinin altındaki vakumla baskı kagıdını emerek tutan bir düzenektir. Serigrafi makinesinin olmadığı bir yerde, örnegin evde yapılacak bir çalışmada kalıbı masaya baglayarak baskı yapılabilir. Bunun için kalıbın baskı anında inip kalkmasını saglayacak bir menteşeli mengene düzenegi yeterlidir veya yeterli görülür.

Işıklı masa: Emülsiyon sürülmüş ipegin kalıp haline gelmesi için baskı yapılacak işin güçlü bir ışıkla ipege aktarılması, pozlanması gerekir. ozlama için, en altta ışık kaynagı, üstte ise kırılmayacak kalınlıkta bir cam bulunan sandıktan yararlanılır. Işıgın cama olan uzaklıgı üst yüzeyin köşegeninden büyük olmalıdır. Işıklı masanın iç yan yüzeyinin ışıgı yutmayan aksine yansıtan bir maddeyle (folyo, beyaz yağlı boya, beyaz bez) kaplanmasında yarar vardır. Ayrıca bu yan yüzeylerde lambanın meydana getirdigi ısıyı dağıtacak havalandırma delikleri de bulunmalıdır.

Işık kaynağı olarak masa genişliğine göre yeterli floresan lamba kullanıldığı gibi büyük watt’lı özel foto lambaları da kullanılabilir.

Asetat, aydınger, tire (line) film: İpege pozlanacak olan resim, asetat ya da aydınger gibi ışık geçirgenligi olan yüzeylere önce siyah mürekkeple çizilir. Bu çizim anında aydınger biraz marullanabilir, fakat mürekkebi emmesinden dolayı rahat çalışılır. Asetat da ise yüzey yağdan arındırılmaz ise sürülen mürekkep iyi yapışmaz, dökülür. Bu nedenle asetata çalışmadan önce pudra veya gomalak sürülmesinde yarar vardır.Ayrıntılı resim veya ince yazıların kalıbı ise tire filme alınarak hazırlanabilir. Tire film çalışması için bir karanlık odanın, reprodüksiyon kamerası ya da yanlarında spotları bulunan bir ağrandizörün bulunması gerekir.

İpek yıkama (banyo) ortamı ve hortum: İpekte ışık almayan emülsiyonların, ıslatılarak sonra da su püskürtülerek dökülmesi, yıkanması gerekir. Pozlama sonrası vakit kaybetmeden banyonun yapılması, bunun için de uygun bir mekan ve küvet gerekir. Şablonun oluşması için hortumla yapılacak püskürtmenin basıncı fazla olmamalıdır. Fazla basınçlı su şablonun keskinliğini kesinlikle bozar.

Kurutma tezgahı: Çalışma ortamının dar oldugu yerlerde çok sayıdaki baskıları kurutabilmek için üst üste tel raflardan oluşmuş bir kurutma tezgahına ihtiyaç vardır. Fakat duruma göre atölyeye ip gerip çamaşır mandallarıyla da kurutma ortamı yaratılabilir.

serigrafi-baski (7) serigrafi kurutma

Kurutma makinesi: İpege sürülen emülsiyonun kurutulmasında ve pozlama sonrası yıkanmış kalıbın kurutulmasında bir saç kurutma makinesinin ya da klima cihazının büyük kolaylıklar sagladıgı bilinmelidir. Fakat ısının 40 dereceyi geçmemesi gerekir. Gerek emülsiyon kurutulurken, gerek banyo sonrası ipegin aşırı sıcak ortamda kurutulması sakıncalıdır, ipek iplikleri büzülebilir, yani ipek bozulabilir.

SERİGRAFİ BASKININ TARİHÇESİ

Nasıl oluştu nasıl meydana geldi? 

Serigrafi baskı tekniğinin insanlık tarihi kadar eski olduğu eldeki bulgulara göre söylenmektedir. Ancak ilk kez nerede ve nasıl uygulandığı tam olarak bilinmemektedir. İnsanlar önce bitki yapraklarından şekiller keserek şablon yapmışlar. Şablonların boş yerlerine boya sürerek istedikleri şekil ve desenleri çeşitli yerlere bu yöntemle basmışlardır.Çerçeve ve ipek kullanılmadan yapılan bu baskılara ŞABLON BASKI denilmiştir. Daha sonra Hawai ve Fuji adalarında bitki liflerinden yapıldıkları anlaşılan örme ve süslemelerin baskılarının bulunduğu tarihi eserler baskıda farklı bir yöntemin uygulandığını gösterir bir örnek olmuştur.

Eski Mısır, Romalılar,Japonlar ve Çinlilerde bin yıllık mazisi olan duvar, yer, tavan süslemeleri ile çömleklerde dokuma bezleri kullanarak yapılan baskı tekniğini gösteren kanıtların varlığından bahsedilmektedir.

Bu alanda yazılmış en eski kitaplardan biri olan 1936 (ABD) basımlı Silk Screen Process Production’da “Çin Seddi Devrinin Çinlileri ve Pramitler Devrinin Mısırlıları baskı kalıplarını; eşyalar, kumaşlar üzerine baskıda ve binalarının iç ve dış yüzeylerini süslemede kullandılar” diye yazmaktadır.

Şablon kesilerek yapılan baskıların sorunları ve kısıtlı olması insanları yeni arayışa götürmüştür.Kesin tarihi bilinmemekle beraber Japonlar önce çerçeveye insan saçından örme ile oluşturulan kumaşlar gererek baskı yapmışlar Daha sonra saç tellerinin yerini ipek böceğinin ürettiği saf ipek kumaşlar almıştır. Sonra saf ipeğin pahalı olması nedeniyle yerini sentetik ipekler almıştır.

İpek çerçevelerin içine yine başlangıçta basılacak şekil açık bırakılarak, çerçevenin diğer yerleri kapatılarak boyanın geçmesi engellenmiş, böylece çok adetli baskılar yapılmaya başlanmıştır.

Orta çağda bu yöntem oyun kartları basımında kullanılmış. 16. asırda dini resimleri çoğaltmada ve el yazması kitapları süslemede, 17. asırda ise yaygın olarak duvar kağıdı basımında kullanılmıştır. Serigrafi uluslar arası baskı yönteminin adıdır.İngilizcede (Silk Screen-Silk Sicreen process), Fransızcada( Serigraphie ), Almancada ise ( Siebdruck)tur. Bizim dilimizde ise ticari olarak “Serigrafi”, Sanatsal olarak ta “Özgün baskı” adı kullanılır. Günümüzde serigrafi baskı olarak kullanmaktayız tabii.

Serigrafi baskının endüstrileşmesinde ilk bulguları 17.’nci yüzyılda görüyoruz. Öncü çalışmalar İngiltere’de , Amerika ‘da ve nihayet Avrupa’da görülür. İlk serigrafi şablon patenti İngiltere’de 1907’de “Samuel Simon” tarafından, serigrafi makine patentinin ise Amerikalı “Johl Pılsworth” tarafından alındığını görmekteyiz.

İlk serigrafi baskı şirketi 1918 yılında “Edvard A. Owens” tarafından Londra’da kuruldu. Serigrafi baskı sistemi ile ilk tekstil makinesi 1924 yılında “Joseph J. Adajian” tarafından imal edildi. Şablon ipeğine ilk fosfor bronz metali ile örtülmüş baskı ipeğinin patenti 1920 yılında “Dr. Engelmann Sidney” tarafından Amerika’da alınmıştır.

Serigrafi baskı ile ilgili ilk bilimsel eser Antony Welonis tarafından 1930’larda yazıldı.”WPA (Works Progress Administration) İş Geliştirme Dairesinin baskı işlerine ve tasarımlarına gösterdiği ilgi, baskıya ve baskı atölyelerine olan yönelimi artırdı.

Serigrafi baskı ile resim üreten sanatçılar arasında Wesselman, Leper, Hans Arp, Mortenscu Wasarely sayılabilir.1940 yıllarında baskı alanındaki büyük gelişmeleri, baskı alanında uzman olan sanatçılar yürüttüler. Alman sanatçı Fritz Winter’in de içinde bulunduğu sanatçılarla bu yeniliklerin uygulandığı çeşitli baskılar üretildi. “Fransa’da 1947’de Matisse’nin Jazz adlı kitabında renkli ipek baskılar kullanıldı.

Bu kişiler sadece sanatçı değil, serigrafi baskının yayılmasını sağlayan öğretmenleri oldular.Bunlar serigrafi baskıyı kullandıkça geliştirdiler.

Daha sonraları sanatçılarca, reklam,logo, grafik tasarım ve farklı bir resim dili oluşturmada benimsenmesi serigrafi baskının çeşitli alanlarda kullanılmasını sağladı. Bu yaygın kullanış serigrafi baskıya ilgiyi taşıdı. Çok kullanılması gelişmesini sağladı.
10-Nisan-2018

BASKILARI GÖRMEK İÇİN TIKLAYIN

Saat Baskılar
Çanta Baskılar
Etiket Baskılar
Promosyon Baskılar
Uyarı Levha Baskılar
T-shirt Baskılar
Sticker Baskılar
Tampon Baskılar
Kazıkazan Baskılar

Serigrafi, bir seri baskı yapma şeklidir. Geçmişi çok eskilere uzanan bu sanat dalı son zamanlarda sanayinin de gelişmesi ile endüstriyel ürünlerin markalanmasında büyük önem kazanmıştır. Ahşap ya da metal bir çerçeveye gerilen değişik türdeki polyester ipek kumaşının fotofilm emülsiyon denilen bir film tabakasıyla kaplanıp ışıkta pozlandıktan sonra basılması gereken grafik, bu kumaşa bir şablon gibi çıkar. Işığa duyarlı bölgeler suyun yardımı ile boşaltılır ve hassas bir şablon oluşur. Bu şablona kalıp denir. Bir ragle (ağzı keskin bir kauçuk) yardımı ile baskı yapılır.

Serigrafi baskı her türlü malzeme ve yüzeye uygulanabilir. Yuvarlak baskılar yapılabilir. Aynı zamanda matbaanın baskı yapamadığı metal, seramik, kumaş ve cam gibi malzemelere baskı serigrafi ile yapılır. Elektroniğin bel kemiğidir. Serigrafi sayesinde devre kartları daha net ve temiz olarak yapılmaktadır. Son yıllarda serigrafi endüstrinin olmazsa olmazları arasına girmiştir.

Serigrafi: Serigrafi Baskı ve serigraf baskı çeşitleri, serigraf, serigrafi, çanta baskı, etiket baskı, tampon baskı, levha baskı, serigrafi tarihçe, serigrafi baskı tarihçe, serigrafi baskının tarihçesi, serigrafi icadı,serigrafinin icadı, serigrafi buluş, serigrafi kurutma, kurutma baskı, baskılama, ipek baskı, boyama baskı, baskı desenleri, serigraf pozlama, cüzdan baskı, tabela baskı, çakmak baskı, serigrafi etiket, serigrafi çanta, serigrafi levha, serigrafi saat, serigrafi baskı imalatları, serigrafi baskı yapan firmalar, baskıcılar, serigraf baskıcılar, serigrafi örnekleri, serigrafi pozlama, serigrafi kalıplar, serigrafi malzemeleri, serigraf 2018.

• İLETİŞİM İÇİN TIKLAYIN